Hoogsensitiviteit is een eigenschap, geen stoornis! Je kan ermee leren omgaan. Bij mensen met hoogsensitiviteit komen prikkels harder binnen. De prikkels worden dieper verwerkt en de verwerking kan zodoende langer duren. Diepe verwerking is het opslaan, analyseren en begrijpen van prikkels om vervolgens verbanden te kunnen leggen. In de praktijk betekent dit dat je mogelijk niet altijd gelijk weet wat je denkt, vindt of voelt van of in een situatie.
Pas als alle prikkels zijn verwerkt en geïntegreerd in jouw verhaal dan weet je hoe je zou willen reageren. Het blijkt dat 15% tot 20% van de bevolking zich herkennen in hoogsensitiviteit en het genetisch bepaald is. Dus herkent een van je familieleden hoogsensitiviteit, dan is jouw kans op hoogsensitiviteit ook groter.
Hoogsensitiviteit, het centrale zenuwstelsel en overprikkeling
Het centrale zenuwstelsel is jouw mailbox. Alle informatie, alles wat je ziet, hoort, ruikt, proeft en voelt, komt binnen in de mailbox. Daar wordt de informatie verwerkt. Mails worden gelezen, verwijderd en bewaard. Dit doet de bestuurder, je brein. Normaliter heb je een spam filter. Alle mails die je niet nodig hebt, worden uitgesorteerd en in de prullenbak gegooid. Bij hoogsensitiviteit werkt de filter minder adequaat en komen er te veel mails binnen. Er ontstaat chaos. Daarnaast werkt het brein niet snel genoeg en herkent het niet meer het verschil tussen belangrijke en belangrijke mails. De chaos, het te veel, noemen we ook overprikkeling. Overprikkeling, een overvolle mailbox, geen tijd hebben om bij te werken, voelt niet fijn. Stress, vermoeidheid, hoofdpijn, concentratieproblemen, het niet meer overzien zijn de gevolgen.
Overprikkeling op verschillende manieren
Overprikkeling wordt steeds meer gebruikt in de maatschappij, maar wat is het überhaupt? Niemand kan voor jou bepalen hoe overprikkeling er bij jou uitziet. Ga dus ook op onderzoek, wat overprikkeling in jouw leven is. Hieronder verschillende vormen van overprikkeling, zodat je kan achterhalen wat overprikkeling voor jou is.
Zintuiglijke overprikkeling
Zintuiglijke overprikkeling ontstaat wanneer je brein overloopt door alles wat je ziet, ruikt, hoort, proeft en voelt. Denk aan het stofzuigergeluid, labels van kleding, rommelige kamer, concert met muziek en veel mensen of eten dat een zure of bitter smaak heeft. Na welke situaties voelde jij uitgeput of gespannen? Welke zintuiglijke prikkels komen bij jou hard binnen?
Emotionele overprikkeling
Emotionele overprikkeling is wanneer we onze eigen emoties, de emoties en sferen van anderen of verhalen te intens ervaren. Door een sterk inlevingsvermogen en de diepgaande verwerking, kun je je snel overweldigd voelen door emoties. Ook kun je de emoties van de ander eigen maken. Dit uit zich in je verdrietig voelen als we verdriet in een ander zien. Meevoelen is een mooie eigenschap maar kan ons ook in de weg staan. Zo kan je je snel schuldig voelen of moeite hebben je grens aan te geven (bijv. please gedrag). Emotionele overprikkeling kan zich uiten in uitgeputheid, emotionele uitbarstingen en schommelingen.
Cognitieve overprikkeling
Cognitieve overprikkeling ontstaat wanneer er een te veel aan cognitieve informatie verwerkt moet worden. Denk aan het lezen van ingewikkelde teksten, het luisteren naar complexe gesprekken en het oplossen van complexe taken (bijvoorbeeld een wiskunde som). Het brein raakt overbelast bij cognitieve overprikkeling met als gevolg concentratieproblemen, vergeetachtigheid en hoofdpijn. Dit komt door de diepgaande wijze waarmee informatie wordt verwerkt.
Pak je overprikkeling aan en maak ruimte voor rust
Overprikkeling ontstaat door een te veel. Door je prikkelgevoeligheid te leren kennen en te weten wat je nodig hebt om alle informatie te kunnen verwerken, zal je steeds minder last hebben van overprikkeling.
Voorkom overprikkeling door sudder- en hersteltijd
Weet jij van jezelf dat prikkels harder binnenkomen en voel je je snel overprikkeld? Maak ruimte voor hersteltijd!
- Leer je “opslagcapaciteit” kennen.
Hoeveel prikkels voelen goed voor jou? Wanneer is het te veel? - Maak een lijst met activiteiten die jou helpen te ontprikkelen.
Denk aan lezen, wandelen, yoga, meditatie, alleen zijn, je huisdier aaien… - Plan hersteltijd in!
Weet jij dat je na een concert even bij moet komen? Weet jij van jezelf dat elke avond een afspraak hebben te veel is? Plan in je agenda “hersteltijd-momenten” in. Gebruik de lijst met activiteiten voor deze momenten. - Bespreek met je dierbaren dat je behoefte hebt om bij te komen na prikkelrijke situaties.
Iedereen is anders. Niemand weet hoe jij je voelt, deel het!!! Let ook op bij je kinderen hoeveel prikkels zij aankunnen. - Slapen is hersteltijd!!!
Een regelmatig slaapritme is belangrijk. Avondroutines helpen om beter in slaap te vallen.
Hiernaast is niet te onderschatten dat alle informatie op een diepgaande wijze wordt verwerkt. Dat betekent dat je suddertijd nodig hebt! In momenten van keuzes, wanneer je iets heftigs meemaakt, geraakt voelt, een complex gesprek hebt gehad, geef en gun jezelf de tijd om het even te laten sudderen. Zinnen zoals “ik kom hierop terug” en "ik merk dat het me raakt, ik heb tijd nodig om het te verwerken” kunnen helpen!
Wees lief voor jezelf
Wanneer we de lat heel hoog leggen voor onszelf, ons nonstop met de ander vergelijken, zo veel “moeten” - dan raken we uitgeput. Vaak willen we het heel erg goed doen, omdat we willen dat het de ander goed heeft, om goedkeuring te krijgen en om zelf trots te kunnen voelen. Wanneer het goed willen doen, een ik MOET het goed doen wordt, kan het ook in de weg staan. Wie zegt eigenlijk dat we het goed moeten doen? Wat zou er gebeuren als we een keertje iets minder goed doen? Wat vind je ervan wanneer iemand anders het niet goed doet? Wees liefdevol voor jezelf. Geef jezelf ruimte voor vallen en opstaan! Leren en proberen!
Overprikkeling en Smarttapping
Smarttapping is een stressreductie techniek. Door het tappen op meridiaanpunten kalmeer je het zenuwstelsel. Dus ook op momenten van overprikkeling kan Smarttapping de rust en ontspanning bieden, die je nodig hebt! Lees in de blog over Smarttapping hoe je thuis kan tappen om je vanuit de overprikkeling weer ontspanning te voelen.
Overprikkeling is oké!
Overprikkeling is oké! Zolang je van jezelf weet hoe je ook weer ontprikkelt. Het lichaam en brein zijn flexibel. Zolang je beweegt tussen overprikkeling en ontspanning, zorg je goed voor jezelf!
Ben jij benieuwd hoe hooggevoeligheid er bij jou uitziet en hoe je ermee om kan gaan? Neem dan contact op met Psycholoog Noordwijk! Wij helpen je graag!